spelling
Het geheel van regels en conventies dat we volgen bij het in letters omzetten van woorden. In het Nederlands taalgebied was na de Middeleeuwen stilaan een ongeschreven maar vrij algemene overeenstemming gegroeid. Tijdens de Bataafse Republiek ging de landsregering zich met taal bemoeien en werd de spelling in haar opdracht voor het eerst door de Leidse hoogleraar Siegenbeek vastgelegd (1804) en gepreciseerd - zo kwamen we onder meer aan de dt.
'Siegenbeek' werd nooit populair, maar bleef her en der lang in gebruik, bij het ministerie van Justitie zelfs tot aan de Tweede Wereldoorlog. In 1863 presenteerden Matthias de Vries, de grondlegger van het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT), en de autodidact L.A. Te Winkel de oerversie van de huidige spelling, in 1866 gevolgd door hun Woordenlijst voor de spelling der Nederlandsche taal, in feite de voorloper van het Groene Boekje. Hun spelling werd in 1883 officieel ingevoerd en, flink gewijzigd (o.a. groote visch werd grotevis), in 1934 door minister van Onderwijs Marchant verplicht gesteld op scholen (vandaar: spelling-Marchant). Met nog wat wijzigingen (o.a. den man werd de man) werd deze spelling in 1947 bij wet vastgelegd en verplicht voor overheid en onderwijs. Al die tijd bestonden er, onder meer wegens rivaliteiten tussen Nederland en Vlaanderen, bij nogal wat woorden dubbelvormen, de zogenaamde dubbelspelling (actie/aktie).
In 1995 werden op initiatief van de Taalunie kleine veranderingen aangebracht: de dubbelspelling werd afgeschaft en er kwamen nieuwe, nogal ongelukkige regels voor de tussenklank n of en en voor trema en koppelteken. Tien jaar later werden nog weer wat kleinigheden aangepast, wat nogal wat spellers definitief deed afhaken.
Welke veldheer trok met zijn leger en olifanten over de Alpen naar Italië?
opzet
Heeft betrekking op de wil van iemand die een handeling verricht. Een opzettelijke daad wordt met de wil op, of in ieder geval de acceptatie van, een bepaalde uitkomst verricht. Je weet wat je doet en wat de gevolgen kunnen zijn. Er wordt dan ook wel gesproken van \'willens en wetens\'. Doelbewuste opzet op het doden van iemand door een pistoolschot is willen dat die persoon overlijdt als gevolg van het pistoolschot. Voorwaardelijke opzet is als je er rekening mee houdt dat je gedrag een bepaald gevolg kan hebben en er toch mee doorgaat. Iemand schiet met een pistool, wetend dat hij een ander zou kunnen raken. Als dat gebeurt is sprake van voorwaardelijke opzet. Het tegenovergestelde van opzettelijk is per ongeluk. In het strafrecht is opzet nodig om te kunnen spreken van een ernstig misdrijf.
De 10 meest gezochte woorden en begrippen van de afgelopen week
- ze dronken een glas, deden een plas en alles bleef zoals het was
- ijs en weder dienende
- het sop is de kool niet waard
- tussen wal en schip raken
- met een kluitje in het riet sturen
- als de vos de passie preekt
- nagel aan iemands doodskist
- paard van Troje binnenhalen
- geen schot in de zaak
- op het verkeerde been zetten
