cultuurstelsel

Het cultuurstelsel (1830-1870) was een stelsel van gedwongen verbouwing van bepaalde producten (cultures) in Nederlands-Indië om de bijna failliete kolonie weer winstgevend te maken. Met de invoering van het cultuurstelsel verplichtte de gouverneur de inheemse bevolking twintig procent van de grond te gebruiken voor producten die men af moest staan aan het gouvernement, met name koffie, indigo, thee en suiker. Vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw kwamen er steeds meer protesten tegen deze vorm uitbuiting, mede ten gevolge van Multatuli’s roman Max Havelaar (1860). In 1870 werd het cultuurstelsel afgeschaft. In plaats daarvan werd de Agrarische Wet ingevoerd, die het eigendomsrecht op de grond voor de bevolking vastlegde. En de Suikerwet waarbij de gouvernementele suikerproductie plaats maakte voor particuliere bedrijven.