coördinaat
Een getal dat gebruikt wordt om de positie van een punt (of ander meetkundig object) aan te duiden, dan wel om de waarde van een algebraïsche grootheid aan te geven. Weet men dat het punt op een gegeven lijn ligt, dan is slechts één coördinaat vereist. Daarom zegt men dat een lijn één dimensie heeft, een vlak twee, en de ruimte drie. De coördinaten worden bepaald ten opzichte van een gekozen coördinatenstelsel, bijvoorbeeld een drietal onderling loodrechte assen in de ruimte. Bij de plaatsbepaling op het bolvormige aardoppervlak heeft men aan twee (cirkelvormige) coördinaat-assen genoeg, waarvoor men dan doorgaans de evenaar en de meridiaan door Greenwich kiest.
Algebraïsche coördinaten worden gewoonlijk met de letters x, y, of z aangeduid. Door een transformatie van het gekozen coördinatenstelsel kan een moeilijk wiskundig probleem dikwijls in gemakkelijker overzienbare vorm worden gebracht. Dit heeft in veel gevallen tot de oplossing geleid van voorheen moeilijk oplosbaar geachte problemen.
Zie ook breedte- en lengtegraad in het hoofdstuk De aarde, het weer en het klimaat.
Wie schreef het sprookje 'De nieuwe kleren van de keizer'?
adaptatie
Adaptatie is de wijze waarop een levend organisme zich aanpast aan een wijziging van zijn leefomstandigheden. Dat kan gaan om een tijdelijke verandering bij een kortdurende wijziging, zoals vogels die bij felle kou hun verenpak opzetten. De leefomgeving kan ook blijvend veranderen, waardoor sommige organismen bepaalde blijvende eigenschappen ontwikkelen. Deze veranderingen worden erfelijk vastgelegd en aan het nageslacht doorgeven. Zo merkte Darwin op dat de door hem bestudeerde vinken verschillende snavels ontwikkelden al naargelang de omgeving waarin zij leefden.
