Ortega y Gasset
José (1883-1955) Spaanse filosoof en essayist. Ortega filosofeerde aanvankelijk in de traditie van de Marburgse School, maar ontwikkelde zich in de richting van het existentialisme en het vitalisme. De rede is geen autonome instantie binnen het individu maar een functie van de omgeving en de omstandigheden: 'Ik ben ik en mijn omstandigheden.'
Ortega houdt er een perspectivische waarheidsopvatting op na: elk standpunt levert noodzakelijk een eigen waarheid op. De bepaling door ruimte en tijd hoort tot het wezen van de waarheid. Absolute waarheid zou men pas verkrijgen als men alle perspectieven naast elkaar zou leggen.
In 1930 schreef Ortega een internationale bestseller De opstand der horden waarin hij waarschuwt voor de vervlakkende tendensen van de massademocratie en waarin hij pleit voor een cultureel elitarisme.
Wie speelde de hoofdrol in de film The Great Dictator (1940)?
relativisme
In de kennistheorie is het de opvatting dat kennis altijd afhankelijk is van het kennend subject, door het standpunt dat het inneemt en door de omstandigheden waarin het verkeert.
Binnen de ethiek is het de opvatting dat goed en kwaad geen absolute maar relatieve begrippen zijn.
